اشعه عکس دندان برای کودکان ضرر ندارد؟ بررسی علمی و نکات ایمنی برای والدین

بسیاری از والدین زمانی که دندان‌پزشک برای فرزندشان درخواست «عکس رادیولوژی دندان» می‌دهد، نگران تابش اشعه هستند. این پرسش رایج مطرح می‌شود:
آیا اشعه عکس دندان برای کودکان مضر است؟ آیا ممکن است بر رشد، دندان‌های دائمی یا حتی بدن کودک تأثیر منفی بگذارد؟

در این مقاله به‌صورت علمی، دقیق و ساده به این موضوع می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که چرا با رعایت اصول ایمنی، عکسبرداری دندان در کودکان کاملاً بی‌خطر و در عین حال بسیار ضروری است.

چرا عکس دندان برای کودکان لازم است؟

در دوران کودکی، دندان‌های شیری و دائمی در حال رشد و تغییر هستند. پوسیدگی‌ها معمولاً در فضاهای بین دندانی یا در زیر پرکردگی‌ها ایجاد می‌شوند؛ جایی که با چشم قابل دیدن نیستند.

در چنین شرایطی، رادیوگرافی دندان یا X-ray به دندان‌پزشک کمک می‌کند:

• پوسیدگی‌های پنهان را قبل از پیشرفت تشخیص دهد.

• وضعیت ریشه و رشد دندان‌های دائمی را بررسی کند.

• مشکلات فک و استخوان را به‌موقع شناسایی کند.

• درمان‌های ارتودنسی را دقیق‌تر برنامه‌ریزی نماید.

بنابراین عکس دندان نه‌تنها برای درمان ضروری است، بلکه از بروز مشکلات شدیدتر در آینده جلوگیری می‌کند.

میزان اشعه در عکس دندان چقدر است؟

اشعه ایکس نوعی تابش الکترومغناطیسی است که در تصویربرداری پزشکی استفاده می‌شود.
اما نکته مهم این است که میزان اشعه در عکس‌های دندان بسیار بسیار کم‌تر از حد خطرناک است.

برای مقایسه:

• مقدار اشعه‌ای که یک کودک در هنگام گرفتن عکس بایت‌وینگ (bitewing) دریافت می‌کند، حدود ۰.۰۰۵ میلی‌سیورت (mSv) است.

• این مقدار تقریباً برابر است با مقدار اشعه‌ای که در طول چند ساعت پرواز با هواپیما دریافت می‌کنیم.

• حتی در مقایسه با یک عکس ساده قفسه سینه (Chest X-ray) که حدود ۰.۱ mSv است، میزان تابش در عکس دندان بیش از ۲۰ برابر کمتر است.

بنابراین دوز اشعه در رادیوگرافی‌های دندانی در سطحی است که هیچ خطر علمی ثابت‌شده‌ای برای کودکان ندارد.

آیا اشعه روی رشد کودک اثر دارد؟

تحقیقات متعدد در انجمن‌های علمی دندان‌پزشکی آمریکا (ADA) و انجمن بین‌المللی حفاظت در برابر اشعه (ICRP) نشان داده‌اند که اشعه رادیولوژی دندان در حد مجاز هیچ اثر قابل‌اثباتی بر رشد، بافت‌ها یا DNA کودک ندارد.

با این حال، اصل مهمی در تصویربرداری وجود دارد به نام ALARA (As Low As Reasonably Achievable)، یعنی «تا حد ممکن کم».
در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی نیز تمام پروتکل‌های ALARA رعایت می‌شود تا کمترین میزان اشعه ممکن به بیمار، به‌ویژه کودکان، برسد.

تفاوت دستگاه‌های قدیمی و دیجیتال

در گذشته، دستگاه‌های رادیولوژی از فیلم‌های سنتی استفاده می‌کردند و دوز تابش نسبتاً بالاتری داشتند.
اما امروزه در مراکز پیشرفته مانند مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی، از دستگاه‌های دیجیتال نسل جدید استفاده می‌شود که:

• تا ۹۰٪ دوز اشعه کمتر تولید می‌کنند.

• تصویر را با کیفیت بالاتر و وضوح بیشتر ارائه می‌دهند.

• نیاز به تکرار عکسبرداری را کاهش می‌دهند.

• زمان تابش را بسیار کوتاه‌تر کرده‌اند.

به همین دلیل، تصویربرداری دیجیتال دندان حتی برای نوزادان و کودکان کاملاً ایمن است.

مطلب مرتبط : بهترین مراکز OPG تهران | همه چیز درباره تصویربرداری دندان (OPG)

نقش تجهیزات محافظتی در کاهش خطر

برای اطمینان بیشتر، در تمام مراکز حرفه‌ای از تجهیزات ایمنی استفاده می‌شود، از جمله:

• پیش‌بند سربی مخصوص کودکان برای محافظت از بدن در برابر تابش‌های پخش‌شده.

• محافظ تیروئید (thyroid collar) برای پوشش ناحیه گردن و غده تیروئید.

• استفاده از فیلترها و کولیماتورهای مدرن برای هدایت دقیق اشعه فقط به ناحیه موردنظر.

در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی، تمام این تجهیزات به‌روز و استاندارد هستند و پیش از هر عکسبرداری، توسط اپراتور بررسی و تنظیم می‌شوند.

چند نوع عکس دندان برای کودکان وجود دارد؟

بسته به سن، نوع دندان و هدف بررسی، چند نوع رادیوگرافی ممکن است انجام شود:

1. بایت‌وینگ (Bitewing):
   برای تشخیص پوسیدگی‌های بین دندان‌ها.

2. پری‌آپیکال (Periapical):
   بررسی ریشه و استخوان اطراف دندان.

3. پانورامیک (OPG):
   تصویری کامل از فک بالا، پایین و دندان‌های در حال رشد.

4. سفالومتری (Cephalometric):
   برای بررسی موقعیت فک‌ها در درمان‌های ارتودنسی.

در مرکز دکتر مهرشاد جمالی، تمام این عکس‌ها با دستگاه‌های دیجیتال OPG و سفالوگرافی پیشرفته انجام می‌شود که برای کودکان کاملاً بهینه شده‌اند.

هر چند وقت یک‌بار باید عکس دندان گرفت؟

فاصله زمانی بین عکسبرداری‌ها به وضعیت سلامت دندان‌ها و سن کودک بستگی دارد.
طبق توصیه انجمن دندان‌پزشکی آمریکا:

• کودکان کم‌خطر (بدون پوسیدگی و با بهداشت خوب): هر ۱۲ تا ۱۸ ماه

• کودکان پرخطر (با پوسیدگی فعال یا درمان‌های متعدد): هر ۶ تا ۱۲ ماه
  البته تصمیم نهایی با دندان‌پزشک است که بر اساس وضعیت خاص هر بیمار، بهترین زمان را تعیین می‌کند.

آیا زنان باردار می‌توانند در کنار کودک هنگام عکس حضور داشته باشند؟

در هنگام عکسبرداری از کودک، حضور والدین در اتاق معمولاً ضروری نیست. اگر هم لازم باشد، از لباس محافظ سربی کامل استفاده می‌شود تا تابش حتی در حد بسیار کم هم به بدن نرسد.
بنابراین اگر مادر باردار باشد، معمولاً توصیه می‌شود در اتاق انتظار بماند تا هیچ خطری متوجه او یا جنین نباشد.

مطلب مرتبط : تفسیر عکس رادیولوژی دندان

عکسبرداری در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی

مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی در تهران با بهره‌گیری از جدیدترین دستگاه‌های دیجیتال رادیولوژی دندانی، OPG، سفالوگرافی و CBCT خدمات تصویربرداری تخصصی دهان و فک را برای کودکان و بزرگسالان ارائه می‌دهد.

ویژگی‌های اختصاصی مرکز:

• دستگاه‌های دیجیتال با دوز بسیار پایین اشعه

• اتاق مخصوص کودکان با محیطی آرام و بدون استرس

• تکنسین‌های آموزش‌دیده در تصویربرداری اطفال

• رعایت کامل اصول حفاظت پرتویی (ALARA)

• دریافت سریع فایل دیجیتال و ارسال مستقیم به دندان‌پزشک

• انجام خدمات تصویر برداری دندان با بیمه تکمیلی

این امکانات سبب شده والدین با خیالی آسوده فرزندان خود را برای انجام عکس دندان به مرکز ما بسپارند.

نکات مهم برای والدین قبل از مراجعه

1. از پزشک کودک خود بپرسید چه نوع عکسی مورد نیاز است (بایت‌وینگ، OPG و …).

2. در صورت وجود سابقه بیماری خاص یا حساسیت، تکنسین مرکز را مطلع کنید.

3. به کودک توضیح دهید که دستگاه هیچ دردی ندارد و تنها چند ثانیه طول می‌کشد.

4. اگر کودک زیر ۶ سال است، بهتر است در زمان استراحت یا بعد از غذا مراجعه کند تا آرام‌تر باشد.

اشعه عکس دندان در کودکان، برخلاف باورهای رایج، در حد بسیار پایین و کاملاً بی‌خطر است.
در واقع، عدم انجام عکسبرداری در زمان لازم، ممکن است منجر به پیشرفت پوسیدگی‌ها و آسیب به دندان‌های دائمی شود.

با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال مدرن، تجهیزات محافظتی و رعایت اصول ایمنی، رادیولوژی دندان در مراکز معتبر مانند مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی نه‌تنها ایمن بلکه ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان کودکان است.

معرفی مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی

مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی یکی از مراکز تخصصی و مجهز تصویربرداری در تهران است که خدمات زیر را با بالاترین کیفیت ارائه می‌دهد:

• رادیولوژی دیجیتال، OPG و ماموگرافی 

• سونوگرافی بارداری و غربالگری

• ماموگرافی، رادیولوژی عمومی و تخصصی

• نمونه‌برداری تحت هدایت سونوگرافی

تمام خدمات این مرکز با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن تصویربرداری و تیم مجرب پزشکی انجام می‌شود.
محیط آرام، رعایت دقیق اصول بهداشتی و امکان دریافت جواب دیجیتال از ویژگی‌های برجسته این مجموعه است.

اطلاعات تماس و نوبت‌دهی

• آدرس: تهران - بلوار کریم خان - خیابان ایرانشهر - خیابان جعفرشهری نبش سپهبد قرنی - مرکز سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مهرشاد جمالی (بیمارستان آپادانا)

• تماس: 09332468052 - 02188823840

• ساعات کاری: همه‌روزه از ۸ صبح تا ۸ شب

• با شرکت در نظر سنجی از تخفیف های لحظه ای برخوردار شوید !