VCUG مخفف Voiding CystoUrethroGraphy یا سیستوویورتروگرافی حین ادرار کردن است. این روش یکی از دقیق‌ترین تست‌های تصویربرداری برای بررسی عملکرد مجاری ادراری، مثانه و پیشابراه است. هدف اصلی VCUG تشخیص مشکلاتی مانند ریفلاکس ادراری، انسداد مسیر ادرار، اختلالات مادرزادی و عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری در کودکان و بزرگسالان است.

در این روش، مثانه ابتدا با ماده حاجب پر می‌شود و سپس در هنگام ادرار کردن از ناحیه مثانه و مجاری ادراری تصویربرداری انجام می‌شود.
این تست معمولاً توسط متخصصین اورولوژی، نفرولوژی کودکان و رادیولوژی برای تشخیص دقیق بیماری‌ها تجویز می‌شود.

مطلب مرتبط : عکس رنگی کلیه (IVP) چیست؟ 

VCUG برای چیست؟ مهم‌ترین کاربردها

VCUG یک روش استاندارد و ضروری در موارد زیر است:

۱. تشخیص ریفلاکس ادراری (VUR)

مهم‌ترین علت انجام VCUG بررسی بازگشت ادرار از مثانه به حالب‌ها است. این بیماری اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند باعث:

• عفونت‌های ادراری مکرر

• آسیب به کلیه

• کاهش کارکرد کلیه

• فشارخون بالا در آینده

شود.

۲. بررسی عفونت‌های مکرر ادراری در کودکان

اگر کودک بیش از ۲ بار عفونت ادراری داشته باشد و یا عفونت همراه با تب باشد، پزشک معمولاً VCUG را توصیه می‌کند.

۳. بررسی ناهنجاری‌های مادرزادی دستگاه ادراری

مانند:

• تنگی پیشابراه

• تنگی گردن مثانه

• اختلالات دریچه خلفی حالب (Posterior Urethral Valve)

• مثانه عصبی

• دیورتیکول مثانه

۴. بررسی عملکرد مثانه و تخلیه ادرار

گاهی بیماران مشکل نگه‌داری یا تخلیه ادرار دارند. VCUG دقیق‌ترین روش برای مشاهده:

• نحوه باز و بسته شدن اسفنکتر ادراری

• انقباضات غیرطبیعی مثانه

• انسدادهای مسیر خروج ادرار

است.

۵. بررسی قبل یا بعد از عمل جراحی دستگاه ادراری

برای ارزیابی موفقیت عمل‌هایی مثل:

• جراحی اصلاح ریفلاکس

• رفع تنگی حالب

• اصلاح دریچه خلفی

مطلب مرتبط : برای درد شکم سمت راست چه سونوگرافی لازم است؟

آیا VCUG دردناک است؟

VCUG معمولاً دردناک نیست، اما چون نیاز به قرار دادن سوند ادراری (کاتتر) دارد، ممکن است بیمار یا کودکان کمی احساس:

• سوزش

• ناراحتی

• فشار هنگام سوندگذاری

داشته باشند.
در کودکان معمولاً از روش‌های آرام‌سازی و تکنیک‌های بدون استرس استفاده می‌شود.

در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی، سوندگذاری توسط تکنسین‌های ماهر و با سوندهای ظریف مخصوص کودکان انجام می‌شود تا کودک کمترین ناراحتی را احساس کند.

نحوه انجام VCUG (مراحل کامل)

روند انجام VCUG معمولاً ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و شامل پنج مرحله اصلی است:

مرحله ۱: آماده‌سازی

• از بیمار لباس مخصوص پوشیده می‌شود.

• مثانه باید خالی باشد.

در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی، قبل از شروع، تمام مراحل برای والدین یا بیمار به صورت کامل توضیح داده می‌شود تا اضطراب به حداقل برسد.

مرحله ۲: قرار دادن سوند ادراری

• یک سوند بسیار ظریف و استریل وارد مجرا می‌شود.

• این مرحله چند ثانیه طول می‌کشد.

• سپس ماده حاجب از طریق سوند وارد مثانه می‌شود.

مرحله ۳: پر شدن مثانه

در حین پر شدن مثانه با ماده حاجب، دستگاه تصویربرداری از نمای مختلف از مجاری ادراری عکس می‌گیرد.
در این مرحله، پزشک بررسی می‌کند:

• آیا حالب‌ها به‌طور طبیعی عمل می‌کنند؟

• آیا ریفلاکس وجود دارد؟

• ظرفیت مثانه چقدر است؟

مرحله ۴: تصویربرداری هنگام ادرار کردن

مهم‌ترین بخش VCUG همین مرحله است.
بیمار یا کودک زمانی که احساس دفع دارد، ادرار می‌کند و در همین زمان از مجرا و مثانه عکس گرفته می‌شود.

مرحله ۵: ثبت تصاویر نهایی

پس از تخلیه، چند تصویر تکمیلی گرفته می‌شود تا:

• تخلیه کامل مثانه ارزیابی شود

• هرگونه انسداد، تنگی یا برگشت ادراری مشخص گردد

در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی، تصاویر در لحظه توسط رادیولوژیست باتجربه ارزیابی می‌شود تا از کامل بودن تصاویر اطمینان حاصل شود.

مطلب مرتبط : مراحل انجام عکس رنگی مری و معده

آمادگی‌های قبل از انجام VCUG

برای کودکان:

• بهتر است کودک قبل از مراجعه خواب کافی داشته باشد.

• از پوشک اضافه همراه داشته باشید.

• در صورت اضطراب کودک، اسباب‌بازی یا عروسک همراه داشته باشید.

• کودک قبل از معاینه باید مثانه خالی داشته باشد.

برای بزرگسالان:

• معمولاً آمادگی خاصی لازم نیست.

• اگر عفونت فعال ادراری وجود دارد، باید درمان شود.

• بهتر است ۳۰ دقیقه قبل از تست کمی آب بنوشید.

در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی، اگر کودک استرس داشته باشد، از تکنیک‌های آرام‌سازی و محیط مناسب کودک استفاده می‌شود.

VCUG برای چه سنی انجام می‌شود؟

VCUG در هر سنی قابل انجام است:

• نوزادان

• کودکان (شایع‌ترین مورد)

• نوجوانان

• بزرگسالان

در کودکان، بهترین سن برای تشخیص ریفلاکس معمولاً بین ۱ ماهگی تا ۱۰ سالگی است.

نتایج VCUG چگونه تفسیر می‌شود؟

در این تست معمولاً موارد زیر بررسی و گزارش می‌شود:

۱. وجود یا عدم وجود ریفلاکس

اگر ریفلاکس باشد، درجه‌بندی می‌شود:

• درجه ۱: خفیف

• درجه ۲: متوسط

• درجه ۳: متوسط رو به شدید

• درجه ۴: شدید

• درجه ۵: بسیار شدید (پرخطر)

۲. شکل و اندازه مثانه

بررسی:

• ضخامت دیواره

• وجود دیورتیکول

• ظرفیت غیرطبیعی

۳. عملکرد پیشابراه

بررسی:

• تنگی مجرا

• دریچه خلفی

• انسدادها

۴. نحوه تخلیه مثانه

برای تشخیص:

• مثانه عصبی

• تخلیه ناکامل

• گرفتگی‌های مسیر خروج ادرار

عوارض احتمالی VCUG

VCUG روش بسیار کم‌خطر است.
اما در موارد نادر ممکن است:

۱. سوزش خفیف هنگام ادرار (۱۸–۲۴ ساعت)

طبیعی و گذراست.

۲. عفونت ادراری

برای کاهش ریسک، در مرکز دکتر مهرشاد جمالی تمام سوندها استریل و یک‌بار مصرف هستند.

۳. کمی خون در ادرار

معمولاً بی‌خطر است و خودبه‌خود خوب می‌شود.

اگر علائمی مثل تب، بی‌حالی یا درد مداوم داشتید، باید با پزشک تماس بگیرید.

مزایای انجام VCUG در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی

مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی یکی از مراکز مرجع در تهران برای انجام VCUG، خصوصاً برای کودکان است. مهم‌ترین ویژگی‌های این مرکز عبارت‌اند از:

•  رادیولوژیست متخصص و باتجربه در VCUG کودک
  کودکان نیاز به تکنیک تصویربرداری خاص دارند تا تصاویر دقیق و کامل گرفته شود.
   

•  تجهیزات مدرن و دیجیتال با دوز پایین اشعه
  کیفیت تصویر بالا + کاهش تابش = بهترین تشخیص
   

•  سوندهای ظریف و استاندارد مخصوص نوزادان و کودکان
   

•  محیط دوستانه و آرام برای کودک
   

•  گزارش‌دهی سریع و تخصصی
   

•  نداشتن محدودیت وزن برای بیماران سنگین‌وزن
  مرکز مجهز به تخت‌های تصویربرداری High-Capacity است.
   

•  امکان انجام سونوگرافی و سایر تست‌های تکمیلی در همان مرکز
  اگر کودک نیاز به بررسی کلیه‌–مجرای ادراری داشته باشد، همه تست‌ها در یک مکان قابل انجام است.
   

• انجام تصویر برداری VCUG با بیمه تکمیلی
   

اطلاعات تماس و نوبت‌دهی

• آدرس: تهران - بلوار کریم خان - خیابان ایرانشهر - خیابان جعفرشهری نبش سپهبد قرنی - مرکز سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مهرشاد جمالی (بیمارستان آپادانا)

• تماس: 09332468052 - 02188823840

• ساعات کاری: همه‌روزه از ۸ صبح تا ۸ شب

• با شرکت در نظر سنجی از تخفیف های لحظه ای برخوردار شوید !

مطلب مرتبط : در سونوگرافی شکم چه چیزهایی مشخص می‌ شود؟

چگونه کودک را برای VCUG آماده کنیم؟ نکات مهم برای مادران

• با کودک صادق باشید و توضیح بدهید که تست کوتاه است.

• از کلمات "سوزن" یا "تزریق" استفاده نکنید تا استرس ایجاد نشود.

• یک اسباب‌بازی، کتاب یا وسیله محبوب کودک همراه داشته باشید.

• بعد از VCUG، یک جایزه کوچک برای تشویق او در نظر بگیرید.

• به کودک بگویید “ممکنه چند لحظه اذیت بشی ولی مامان/بابا کنارته”.

مطلب مرتبط :علائم سنگ کلیه

مراقبت‌های بعد از VCUG

برای کاهش ناراحتی:

• آب زیاد بنوشید (کمک به خروج ماده حاجب).

• در صورت سوزش، حمام آب گرم (برای کودکان) کمک‌کننده است.

• اگر پزشک آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه داده، کامل مصرف شود.

• در صورتی که تب یا بی‌قراری ادامه داشت، باید ارزیابی شود.

چه زمانی VCUG نباید انجام شود؟

• عفونت فعال ادراری

• تب شدید

• خونریزی مجاری

• حساسیت شدید به ماده حاجب (نادر)

هزینه VCUG

هزینه VCUG بسته به نوع بیمه، سن کودک و نوع دستگاه می‌تواند متفاوت باشد، اما معمولاً جزء تصویربرداری‌های پرهزینه محسوب نمی‌شود.
برای دریافت هزینه دقیق می‌توانید با مرکز تماس بگیرید.

مطلب مرتبط : سونوگرافی شکم و لگن

VCUG یکی از دقیق‌ترین تست‌ها برای تشخیص مشکلات مجاری ادراری، مخصوصاً ریفلاکس ادراری در کودکان است.
این تست با وجود سوندگذاری، بسیار کم‌خطر بوده و اطلاعاتی ارائه می‌دهد که هیچ روش تصویربرداری دیگری نمی‌تواند جایگزین آن باشد.

در مرکز تصویربرداری دکتر مهرشاد جمالی VCUG با جدیدترین تجهیزات، محیطی مناسب کودک و تیم حرفه‌ای انجام می‌شود تا بهترین تجربه برای بیمار رقم بخورد.